Waarom een kat de kattenbak niet (meer) gebruikt
Een vervelende zaak: een kat die (ineens) de kattenbak niet meer wil gebruiken en zijn behoeften in huis gaat doen. Waarom doet een kat dit?
Ik hoor geregeld mensen zeggen dat hun kat in huis plast of poept omdat hij de eigenaar dwars wil zitten of omdat hij “jaloers” zou zijn. Bedenk hierbij goed: een kat is nooit onzindelijk omdat hij jou wil pesten! Katten zijn uiterst propere dieren en in hoge mate zindelijk. Als een kat de kattenbak niet meer gebruikt, heeft hij daar een goede reden voor.
Het lijkt vaak alsof de kat zomaar ineens buiten de bak poept en/of plast, maar eigenlijk had hij al een tijdje verborgen problemen. Door zijn hoge zindelijkheidsinstinct heeft hij het nog lang volgehouden om wel de bak te gebruiken, maar op een dag kan hij écht niet meer.
Nooit straffen!!
Je mag je kat dan ook nooit straffen als hij zijn behoeften niet op de bak doet. Plassen en poepen zijn natuurlijke gedragingen en daar kun je niet voor straffen.
Een correctie in de vorm van roepen, in de handen klappen of de kat wegjagen, zal alleen maar averechts werken. Joiw kat heeft geen idee wat hij “fout” doet en zal angst en stress ontwikkelen. Het zal de problemen dus alleen maar vergroten. Een kat die onzindelijk is, heeft hulp nodig!
Een paar oorzaken uitgelicht
Medische problemen:
Wanneer een kat zijn behoeften buiten de bak doet, moet altijd een medische oorzaak worden uitgesloten dan wel behandeld. Het is goed om ten minste urine-onderzoek te laten doen, maar beter nog is het om jouw kat lichamelijk te laten onderzoeken door de dierenarts.
Een paar medische problemen kunnen blaasproblemen, artrose en nierfalen zijn.
Blaasgruis en/of andere urinewegproblemen zijn een veel voorkomend probleem. De kat heeft pijn bij het plassen en krijgt een pijnassociatie bij de kattenbak. Hij gaat een andere plek zoeken om de pijn te ontlopen, wat natuurlijk niet lukt.
Bij oudere katten komt vaak artrose voor. Dit is een progressieve ziekte met ontstekingsprocessen in de gewrichten, gepaard gaande met veel pijn. De kat kan niet meer op de bak komen omdat de instap te hoog is en dit teveel pijn doet. Vaak lukt het door de pijn niet meer om in de bak soepel en comfortabel te draaien. Als er een deurtje in de bak zit, valt dit bij het in- en uitstappen ook nog eens op zijn pijnlijke rug.
Nóg een veel voorkomend probleem bij oudere katten is nierfalen. Hierbij gaat een kat in een gevorderd stadium onder andere excessief drinken en dus ook veel meer gaat plassen. Dan raakt de bak eerder vervuild met zijn urine en maakt de kat de beslissing om het dan buiten de bak te doen. Of hij moet zo nodig plassen, dat hij gewoon de bak niet meer haalt.
Aversie tegen kattenbak:
Voor onzindelijkheid bestaan vele oorzaken. Niet zelden is dé oorzaak… de kattenbak.
De allereerste reden voor een aversie tegen de kattenbak is onvoldoende hygiëne. De bak wordt niet tijdig of niet vaak genoeg schoongemaakt, waardoor de kat in zijn eigen uitwerpselen moet zitten. Jij wilt toch ook niet op een toilet waar als de “boodschap” van een ander in ligt?
Katten willen graag keuze hebben uit meerdere mogelijkheden. Doordat katten solitaire jagers zijn, zijn zij niet in staat de delen met soortgenoten. Dit zit gewoon niet in hun repertoire. Zeker in een huishouden met meerdere katten, komt het voor dat er simpelweg te weinig toiletmogelijkheden verspreid over het huis zijn. De ene kat blokkeert de kattenbak voor de andere. Dit brengt veel stress met zich mee: zo kan de kat nooit ontspannen naar het toilet gaan.
Hierdoor neemt de kans op blaasproblemen ook weer toe.
Vanuit de kat bekeken
Er zijn allerlei soorten kattenbakvoorzieningen in de handel. Niet zelden zijn deze spullen ontworpen vanuit het oogpunt van de mens. En dat dit is niet altijd in het belang van de kat.
Het soort grit in de bak, kan een reden zijn waarom een kat niet op de bak wil. Veel katten houden ervan om ergens te kunnen graven waar het rul en zacht aanvoelt. Wanneer ondergrond niet goed aanvoelt onder hun pootjes of zelfs pijn doet, gaat de kat een andere plek zoeken die wel prettig voelt. De voorkeur kan per kat verschillen, maar vaak gaat deze uit naar zandachtig materiaal.
Grit met een geurtje, om kattenbakgeuren met te maskeren, wordt ook vaak niet op prijs gesteld. De kat heeft een uitmuntende reukzin en staat letterlijk met zijn neus bovenop het parfum in het grit. Dit kan zeer irriterend voor hem zijn.
En, tja… als er parfums gebruikt moeten worden om geur te maskeren, is het eigenlijk hoog tijd om de bak schoon te maken.
Veel bakken zijn overdekt, al dan niet met een deurtje in de overkapping. Dit is prettig voor de eigenaar, want het houdt geurtjes tegen en het voorkomt dat grit tijdens het graven buiten de bak valt.
De kat moet echter eerst zijn hoofd door het deurtje duwen en dan in de afgesloten kleine ruimte zitten. Het grit stuift en ook is er weinig tot geen ventilatie, waardoor het benauwd is en er nog geurtjes zijn blijven hangen. Een kat heeft graag overzicht over zijn omgeving (“Is er dreiging, moet ik vluchten?”), maar in de afgesloten bak kan hij niet zien wat erbuiten gebeurt. Dit geeft hem een zeer onveilig gevoel.
"Mag ik even rustig zitten"
Als je je behoeften aan het doen bent, ben je kwetsbaar. Dat geldt ook voor de kat. Daarom wil een kat graag privacy. Dat is geen “luxe” maar een absolute basisbehoefte.
De plek in de ruimte waar de bak staat, is dus ook van belang. Naast een denderende wasmachine of in een doorloop waar de kat ieder moment gestoord kan worden? Hij zal zich niet comfortabel voelen om rustig naar het toilet te gaan.
Veel eigenaren hebben, heel goed bedoeld, alle spulletjes van de kat dicht bij elkaar staan in één ruimte. Dat is lekker handig voor de kat. Maar wat nu als de kat wil gaan eten en hij ruikt ondertussen de kattenbak? Dat zal zeker zijn maaltijd bederven.
Kittens
Bij kittens komt nog wel eens onzindelijkheid voor omdat ze heel simpel de bak niet kunnen bereiken. De organen van het kitten zijn nog niet zover getraind dat hij lang zijn urine of ontlasting kan ophouden. Als hij moet, moet hij nú!
Wanneer de bak dan bijvoorbeeld twee verdiepingen hoger staat en hij twee trappen op moet rennen, zullen zijn korte beentjes dat niet redden. Dan zoekt hij een andere, voor hem geschikte, plek om zijn behoeften te doen.
Ik hoor het je zeggen: “Mijn kat gaat wel op de houtkorrels” of “Hij vindt het prima om in een overdekte kattenbak te zitten”. Bedenk hierbij dat iedere kat een individu is en zijn voorkeuren heeft.
Voorkeur voor een andere plek dan de bak
Tegelijk met de aversie tegen de kattenbak, kan de kat een voorkeur voor een andere plek in huis aangeleerd hebben. De houtkorrels onder zijn voeten zijn zo pijnlijk, maar het kleedje naast de haard is wel heel lekker zacht. Neem het hem eens kwalijk…
Na een tijdje kan het zelfs zo zijn dat de kat niet eens meer bij de kattenbak gaat kijken, maar direct de kortste weg naar dat zachte kleedje neemt.
Verwend gedrag?
Optimale toiletvoorzieningen zijn zoals gezegd geen luxeprobleem. Een kat die de bak niet (meer) gebruikt is geen verwaande kwast, maar mist iets in zijn basisbehoeften.
Dit heeft onder andere een evolutionaire oorsprong: uitwerpselen zijn ook echt vies. Ze kunnen ziektekiemen en parasieten bevatten en ongedierte aantrekken. Rein als de kat is, wil hij koste wat het kost voorkomen dat hij besmet wordt.
Wacht niet langer met hulp vragen!
Wanneer jouw kat medisch onderzocht is en er niets gevonden is of als er een behandeltraject is ingezet, kan ik je helpen met het gedragsmatige stuk.
Ik heb verstand van het ontstaan, het in stand houden en het afbuigen van (probleemgevend) gedrag. Zie jij aan het gedrag van jouw kat dat hij niet lekker in zijn vel zit en vind je dat zielig voor hem? Ik help jou erachter te komen wat de oorzaak is. Met een gericht behandelplan van mij, kun jij het welzijn van je kat weer optimaal maken. Zo kan je kat weer happy en relaxed door het leven en kun jij weer vollop van je kat genieten!
Wacht niet langer met hulp vragen: hoe langer het probleem bestaat, hoe beroerder jouw kat zich gaat voelen!
(Dit artikel is tevens in aangepast vorm verschenen in het tijdschrift “Kattenacademie”, uitgave mei 2019-nr. 1)
Heeft dit blog jou geholpen? Vergeet niet om je onder aan de pagina even in te schrijven voor Kat&Mens Kattenmail. Dan krijgt jij van mij meer waardevolle tips en adviezen over katten in je mailbox.
Heeft dit blog u geholpen? Vergeet niet u hieronder even in te schrijven voor Kat&Mens Kattenmail. Dan krijgt u van mij meer waardevolle tips en adviezen over katten in uw mailbox.
